سولانا چیست؟

خرید و فروش سولانا | شبکه سولانا یک اکوسیستم غیرمتمرکز، امن، مقیاس‌پذیر و سریع است. این پروژه با هدف تبدیل‌شدن به بستری برای اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (Dapp) ایجاد شد و در حال حاضر یکی از رقبای اصلی اتریوم به حساب می‌آید. سرعت انجام تراکنش‌ها، پشتیبانی از قراردادهای هوشمند و مقیاس‌پذیری بالای شبکه باعث شده است تا این پروژه به‌سرعت به یکی از اکوسیستم‌های پیشتاز در حوزه بلاک چین تبدیل شود.

مشکلات شبکه اتریوم در بحث مقیاس‌پذیری سبب شد تا این شبکه بتواند با سرعت بیشتری به جایگاه فعلی خود برسد و در حال حاضر می‌توان آن را جدی‌ترین تهدید برای اتریوم و محبوبیت آن در نظر گرفت.

سرعت نسبتاً پایین تأیید تراکنش‌ها در بسیاری از بلاک چین‌ها، همواره به‌عنوان یکی از معایب سیستم‌های غیرمتمرکز مطرح می‌شده است؛ این در حالی است که با ورود پروژه‌هایی مثل سولانا، رفته‌رفته بلاک چین‌های کندتر جای خود را به بلاک چین‌های بهینه‌تر می‌دهند. این شبکه قادر است روی کاغذ در هر ثانیه بیش از ۵۰ هزار تراکنش را پردازش کند؛ یعنی سولانا علاوه بر بلاک چین‌ها دیگر، غول‌های حوزه پرداخت مثل پی‌پل و مسترکارت را هم تهدید می‌کند.

از آنجا که این اکوسیستم از قراردادهای هوشمند پشتیبانی می‌کند، می‌تواند میزبان انواع اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز، از توکن‌های غیرمثلی (NFT) گرفته تا صرافی‌های غیرمتمرکز و بازارسازهای خودکار باشد. به نوعی می‌توان سولانا را مشابه شبکه اتریوم ولی با کارایی بیشتر توصیف کرد. مقبولیت این شبکه در بین کارشناسان و توسعه‌دهندگان این حوزه تا حدی است که در حال حاضر بیش از ۴۰۰ پروژه روی این اکوسیستم در حال فعالیت هستند و روزبه‌روز هم بر تعداد آنها افزوده می‌شود.

بیشتر از یک دهه از راه‌اندازی شبکه بیت کوین می‌گذرد؛ در آن زمان بیت کوین یک مشکل اساسی را حل کرد و آغازکننده راهی بود که در آن دیگر نیازی به یک نهاد متمرکز (مثل ویزا و پی‌پل) برای تأیید و پردازش تراکنش‌ها نبود؛ یعنی هر کسی از هر جای دنیا می‌توانست بدون نیاز به اعتماد به واسطه، به افراد دیگر پول ارسال کند.

کُندی استفاده از شبکه‌هایی مثل بیت کوین باعث ظهور فناوری‌های تازه‌ای شد. چند سال بعد اتریوم کار خود را با ظرفیت حدود ۱۵ تراکنش برای ثانیه آغاز کرد ولی با گذشت زمان این عدد هم کافی نبود. حالا با ظهور سولانا و پلتفرم‌های مشابه، ظرفیت پردازش بلاک چین‌ها بسیار بالاتر رفته و افراد می‌توانند در عین بهره‌مندی از ویژگی غیرمتمرکزبودن، با سرعتی زیاد تعاملات مالی خود را انجام دهند.

در توصیف دقیق‌تر هدف سولانا می‌توان گفت که این شبکه آمده است تا تمرکززدایی در هر حوزه‌ای را تسریع کند. کارمزدهای بسیار پایین این بلاک چین، عملکرد بسیار سریع آن در تأیید تراکنش‌ها و غیرمتمرکزبودن آن باعث شده است تا به اینجا این شبکه محبوبیت بسیار زیادی در میان توسعه‌دهندگان، کسب‌وکارها و سرمایه‌گذاران پیدا کند.

SPL‌ استاندارد ساخت توکن روی شبکه سولانا است. به‌عبارت دیگر، می‌توان آن را مشابه استاندارد ERC‌ در شبکه اتریوم به حساب آورد. SPL‌ها در واقع استاندارد توکن‌های مثلی هستند که روی این شبکه ایجاد می‌شوند. برای ساخت توکن روی این شبکه، می‌توانید از زبان‌های برنامه‌نویسی راست (Rust)، سی (C) و سی پلاس‌پلاس (++C) استفاده کنید.

سولانا مبتنی بر پروتکل اجماع اثبات سهام (Proof of Stake) کار می‌کند و توکن بومی این شبکه سول (SOL) نام دارد. طبق اعلام سولانا، هر سال ۸ درصد به تعداد توکن‌های شبکه اضافه می‌شود. از سوی دیگر، طی هر سال، از این ۸ درصد، ۱۵ درصد در قالب نرخ کاهش تورم کسر می‌شود و این کاهش تا حدود ۱۰ سال ادامه پیدا می‌کند. در نهایت پس از حدود ۱۰ سال، تورم سالیانه سولانا به ۱.۵ درصد می‌رسد.

در زمان نگارش این مطلب، عرضه کل توکن‌های SOL حدود ۵۰۹.۳ میلیون واحد است و از این میزان، ۳۰۳.۶ میلیون واحد در گردش هستند.

سولانا به‌صورت چندلایه کار می‌کند. هر لایه مسئول بخشی از عملکرد شبکه است. این یعنی می‌توان این اکوسیستم را یک شبکه هیبریدی به حساب آورد.

سولانا چگونه کار می‌کند؟

سولانا شبکه‌ای نسبتاً پیچیده است. استفاده از فناوری‌های نوین در آن باعث شده این بلاک چین یکی از بهینه‌ترین نمونه‌های موجود باشد. با این حال برای کارکردن با این شبکه و استفاده از توکن SOL نیازی به درک کامل نحوه عملکرد این شبکه و جزئیات فنی آن نخواهید داشت.

بلاک‌ها اسکلت هر بلاک چین هستند. با قرارگرفتن تراکنش‌ها و اطلاعات آنها در بلاک‌ها، زنجیره‌ای تشکیل می‌شود که بلاک چین نام دارد؛ در واقع بلاک‌ها مثل تکه‌های پازل هستند که در نهایت تصویری کلی به نام بلاک چین را می‌سازند. برای درک بهتر مفهوم بلاک چین می‌توانید مطلب «بلاک چیست؟» را مطالعه کنید.

در سولانا هر بلاک، اسلات (Slot) نام دارد و اعتبارسنجی خاص به نام لیدر (Leader) آنها را می‌سازد. هر اعتبارسنج در این شبکه عضوی از خوشه (Cluster) شبکه است. در این شبکه، هر خوشه تنها یک اعتبارسنج دارد و وظیفه آن اضافه‌کردن بلاک‌ها یا همان اسلات‌ها به دفتر کل بلاک چین است.

این بلاک چین برای افزایش سرعت و بهره‌وری از اثبات تاریخچه (Proof of History) استفاده می‌کند. اثبات تاریخچه این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند تا با ایجاد سلسله‌ای از سوابق، از آنها به‌عنوان تأییدی برای تعیین تاریخ دقیق رخدادها استفاده کنند. استفاده از چنین مکانیزمی سبب می‌شود که شبکه سولانا سریع و سبک باشد؛ چراکه دیگر نیازی به صرف زمان برای اجماع بر سر برچسب‌های زمانی نیست.

اثبات تاریخچه در واقع یک مرجع سراسری در شبکه سولانا برای ثبت زمان است. هدف اصلی این فناوری برقراری امنیت شبکه بدون فداکردن سرعت است.

تمام تراکنش‌ها و رخدادهای شبکه با تابع هش SHA256 هش می‌شوند. با استفاده از این تابع، خروجی منحصربه‌فرد بوده و حدس‌زدن آن تقریباً غیرممکن است. پس از هش‌شدن، هر خروجی به‌عنوان ورودی هش بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این روند باعث ایجاد یک زنجیره ناگسستنی از تراکنش‌های هش‌شده می‌شود؛ به‌عبارت دیگر، یک اعتبارسنج (Validator) می‌تواند بدون آن که نیازی به برچسب‌های زمانی (Timestamp) معمول داشته باشد، تراکنش و رویدادها را به یک بلاک اضافه کند. از سوی دیگر، روند هش‌کردن زمانی مشخص دارد و از همین رو اعتبارسنج‌ها می‌توانند به‌راحتی بررسی کنند که چقدر زمان سپری شده است. به بیان ساده، هر نود در سولانا یک ساعت برای خودش دارد و این یعنی دیگر مثل شبکه بیت کوین نیازی نیست تمام نودها برای یک تراکنش اجماع کنند. برای فهم بهتر این روند پیچیده به این مثال توجه کنید:

فرض کنید سه تراکنش «الف»، «ب» و «ج» داریم؛ شبکه سولانا تراکنش‌ها را با استفاده از پروتکل اثبات تاریخچه اجرا می‌کند. یعنی:

• هش تراکنش اول: نسخه‌ای رمزنگاری‌شده از «الف» با برچسب زمانی صفر
• هش تراکنش دوم: نسخه‌ای رمزنگاری‌شده از «ب» با برچسب زمانی ۱
• هش تراکنش سوم: نسخه‌ای رمزنگاری‌شده از «ج» با برچسب زمانی ۲

این موضوع باعث ایجاد معیاری می‌شود که نسبی نیست و برای تمام مشترکان شبکه واضح و عینی است. به همین دلیل سرعت بلاک چین سولانا نسبت به بلاک چین‌های مبتنی بر اثبات سهام یا اثبات کار بسیار بیشتر است و این شبکه می‌تواند در هر ثانیه ۵۰ هزار تراکنش را پردازش کند. برای درک بهتر این موضوع آن را با ظرفیت تأیید تراکنش در بیت کوین مقایسه کنید که ۵ تا ۷ تراکنش در ثانیه است.

در سولانا، لیدر مسئول ساخت بلاک‌هاست و لیدرها در بازه‌های زمانی مشخص تغییر می‌کنند. این تغییر به‌صورتی است که نودها می‌دانند لیدر بعدی چه کسی است.

بر خلاف بیت کوین که در آن برچسب‌های زمانی به ساعت محلی ماینر وابسته است، در سولانا چنین وابستگی‌ای وجود ندارد؛ چراکه اثبات تاریخچه این نیاز را برطرف کرده و مفهوم زمان در قالب یک اصل سراسری توسط شبکه تعیین می‌شود.

با وجود تمام مزایای اثبات تاریخچه، این فناوری دارای معایبی است. مثلاً‌، تبدیل‌شدن به یک اعتبارسنج در سولانا نیاز به سخت‌افزاری نسبتاً قدرتمند دارد و اگر شما این ملزومات را نداشته باشید، نمی‌توانید اعتبارسنج این شبکه باشید. از سوی دیگر، اثبات تاریخچه باعث متمرکزتر شدن سولانا می‌شود؛ چراکه دیگر مثل شبکه‌های اثبات سهام معمولی، هر کسی نمی‌تواند به‌عنوان اعتبارسنج فعالیت کند.

مشکل دیگری که در این میان به وجود می‌آید، حجم بالای تراکنش‌هاست. همان طور که گفتیم، سرعت انجام تراکنش‌ها در این شبکه بالاست. با فرض این که هر تراکنش ۲۵۰ کیلوبایت باشد و در هر ثانیه ۵۰ هزار تراکنش تأیید شود، هر سال ۴۰ پتابایت داده روی بلاک چین ذخیره خواهد شد. حجمی که شاید ذخیره آن برای هر کسی مقدور نباشد. سولانا برای حل این مشکل راهکار آرشیوکننده‌ها را ارائه کرده است که در ادامه نحوه کارکرد آن را تشریح کرده‌ایم.

ویژگی‌های مهم سولانا

به‌طور کلی سولانا هشت روی هشت نوآوری استوار است:

• اثبات تاریخچه (Proof of History)
• تحمل خطای بیزانس تاور (Byzantium Failure Tolerance Tower)
• توربین (Turbine)
• گالف استریم (Gulf Stream)
• سی‌لول (Sealevel)
• پایپ لاینینگ (Pipelining)
• کلاد بریک (Cloudbreak)
• آرشیوکننده‌ها (Archivers)

اثبات تاریخچه

تقریباً در تمام شبکه‌های توزیع‌شده، بزرگترین چالش پیش رو آن است که نودها نمی‌توانند به برچسب‌های زمانی که از نودهای دیگر دریافت می‌کنند، اعتماد کنند؛ چراکه این برچسب‌ها را گاهی خودِ نودها به بلاک‌ها اضافه می‌کنند یا از روی ساعت سخت‌افزار آنها به بلاک‌ها افزوده می‌شود.

سولانا با ارائه مدل اثبات تاریخچه در صدد حل این مشکل برآمده است. اثبات تاریخچه در واقع یک منبع امن و رمزنگاری‌شده است که یک مرجع سراسری در شبکه برای زمان ایجاد می‌کند. اثبات تاریخچه در واقع یک تابع تأخیر قابل‌تأیید (Verifiable Delay Function) با بسامد بالاست. در این نوع از توابع، مراحل مشخصی نیاز است تا اعتبار خروجی تأیید شود؛ اما هر کسی می‌تواند اعتبار خروجی را به‌سادگی تأیید کند.

اثبات تاریخچه به نودها این امکان را می‌دهد که بدون هماهنگی با دیگر اعضای شبکه، بلاک بعدی را بسازند. در این روند دیگر خبری از اعتماد به برچسب‌های زمانی است. در نتیجه استفاده از اثبات تاریخچه، سرعت تأیید تراکنش‌ها تا حد چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.

توربین

توربین در سولانا همان پروتکلی است که به‌عنوان پل ارتباطی میان اعتبارسنج‌ها عمل می‌کند. توربین در واقع یک پروتکل اتصالِ مستقل از اجماع سولانا است. این پروتکل شباهت بسیار زیادی به بیت تورنت (BitTorrent) دارد و می‌توان آن را نسخه‌ای بهینه‌تر از بیت تورنت به حساب آورد.

زمانی که یک بلاک در شبکه مخابره می‌شود، توربین آن را به بسته‌های کوچک تقسیم‌بندی می‌کند؛ به‌عبارت دیگر، این شبکه چالش پهنای باند را با استفاده از تقسیم‌کردن داده‌ها به بسته‌های کوچک حل کرده است.

تحمل خطای بیزانس تاور

سولانا از تحمل خطای بیزانس تاور به‌عنوان نوعی مکانیزم اجماع استفاده کند که نوعی تحمل خطای بیزانس کاربردی (Practical Byzantine Fault Tolerance) است. این مکانیزم با استفاده از اثبات تاریخچه، که خود ساعت سراسری شبکه است، کار می‌کند. با بهره‌گیری از این تحمل خطا، اجماع بدون نیاز به تبادل حجم بالایی از پردازش حاصل می‌شود و تأیید تراکنش‌ها با سرعت بسیار بیشتری انجام می‌گیرد.

پیش از این که دفتر کل سولانا به وضعیت نهایی و قطعی برسد، اعتبارسنج‌ها روی این مسئله که کدام دفتر کل معتبر است، رأی‌گیری می‌کنند. پس از رأی‌گیری، امکان انجام دوباره آن ممکن نیست.

گالف استریم

سولانا به‌دلیل تسهیل پردازش‌های لازم برای تأیید بلاک‌ها به ظرفیت ۵۰ هزار تراکنش در ثانیه رسیده است. در این بلاک چین، نودها دارای یک سردسته به نام لیدر (Leader) هستند و تمام اعتبارسنج‌ها ترتیب لیدرها را می‌دانند؛ یعنی آنها می‌دانند که لیدر فعلی و لیدرهای بعدی چه کسانی هستند. به این وسیله، اعتبارسنج‌ها پیش از موعد، تراکنش‌ها را به لیدر می‌فرستند و از این طریق لیدر هم می‌تواند زودتر تراکنش‌ها را اجرا کند که خود باعث کاهش زمان تأیید تراکنش‌ها می‌شود.

گالف استریم در سولانا نقشی مشابه ممپول (Mempool) یا استخر تراکنش‌های تأییدنشده را بازی می‌‌کند. این فناوری در واقع نسل جدید ممپول‌ها در بلاک چین است.

سی‌لول

سولانا قابلیتی را به کاربران می‌دهد که می‌توانند در یک زمان، بیش از یک قرارداد هوشمند را اجرا کنند. سی‌لول را می‌توان نوعی ماشین مجازی توصیف کرد که تراکنش‌ها را زمانبندی می‌کند اما آنها را در ماشین مجازی اجرا نمی‌کند.

توجه داشته باشید که همه بلاک چین‌ها رایانه‌های تک‌ریسمانی (Single-threaded) هستند، اما سولانا تنها زنجیره‌ای است که از اجرای موازی تراکنش در یک شارد پشتیبانی می‌کند.

پایپ لاینینگ

روند پردازش تراکنش‌ها در سولانا تا حد زیادی متکی به پایپ لاینینگ است. پایپ لاینینگ در واقع مجموعه‌ای از عناصر مرتبط است که در آن خروجیِ یک داده، ورودی داده بعدی است. در سولانا، یک سری از بلاک‌ها که اطلاعات تراکنش‌ها را در خود دارند، به‌سرعت اعتبارسنجی و به نودها مخابره می‌شوند. در واقع می‌توان پایپ لاینینگ در سولانا را واحدی برای پردازش تراکنش‌ها در نظر گرفت که اعتبارسنجی را بهینه‌سازی می‌کند. این بهینه‌سازی با تخصیص داده‌ها به سخت‌افزارهای مختلف انجام می‌گیرد.

کلادبریک

کلاد بریک قابلیتی است که به سولانا امکان مقیاس‌پذیربودن می‌دهد. کلادبریک یک ساختار داده ایجاد می‌کند که در آن تراکنش‌ها با استفاده از تمام سخت‌افزارهایی که وظیفه فهرست‌سازی داده‌ها را بر عهده دارند، پردازش می‌شوند.

با استفاده از کلادبریک، زمان ساخت بلاک‌ها در سولانا به حداقل می‌رسد و از سوی دیگر، تراکنش‌ها در سریع‌ترین زمان ممکن تأیید می‌شوند.

آرشیوکننده‌ها

شبکه سولانا به هر نود اجازه می‌دهد که بسته به فضای ذخیره‌سازی سخت‌افزاری خود، داده‌ها را در نودهای دیگر دریافت و ذخیره کنند. آرشیوکننده‌ها بسته به ظرفیت خود، داده‌های خاصی را از اعتبارسنج‌ها دریافت می‌کنند. این داده‌ها به‌نوعی ذخیره‌سازی می‌شوند که امکان دسترسی آن در شبکه وجود داشته باشد.

کیف پول‌های سولانا

برای ذخیره‌سازی هر ارزی، نیاز به یک کیف پول دارید. با توجه به مقبولیت بالای سولانا، احتمالاً برای پیداکردن کیف پول، دردسر چندانی نخواهید داشت. در ادامه چند کیف پول مشهور برای توکن SOL‌ را معرفی خواهیم کرد.

فانتوم والت یکی از کیف پول‌های اصلی سولاناست. کار با فانتوم والت چندان سخت نیست و کاربران می‌توانند تمام نیازهای خود در تعامل با شبکه سولانا را با استفاده از این کیف پول برطرف کنند.

در فانتوم والت علاوه بر ذخیره‌سازی توکن‌های SOL، می‌توانید توکن‌های غیرمثلی مبتنی بر اکوسیستم سولانا را هم ذخیره کند. این کیف پول همچنین از ذخیره انواع توکن‌های SPL هم پشتیبانی می‌کند.

امکان شرکت در سهام‌گذاری سولانا، سازگاری با کف پول لجر نانو ایکس (Ledger Nano X) و استفاده از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز سولانا از جمله دیگر امکانات کیف پول فانتوم است. فانتوم والت همچنین کلید خصوصی شما را در اختیارتان قرار می‌دهد و این یعنی امنیت قابل‌قبولی دارد.

سول فلیر (SolFlare) هم یکی دیگر از کیف پول‌های مبتنی بر وب برای سولاناست. کار با این کیف پول ساده است و مانند فانتوم والت، با کیف پول‌های سخت‌افزاری سازگار است و کاربران می‌توانند توکن‌های غیرمثلی خودشان را هم در آن ذخیره کنند.

مث والت (Math Wallet) از جمله کیف پول‌های خوب برای سولانا است. این کیف پول از ارزهای دیجیتال دیگر مثل بایننس کوین، بیت کوین و اتریوم هم پشتیبانی می‌کند. همچنین امکان اتصال ساده این کیف پول به کیف پول‌های سخت‌افزاری هم وجود دارد.

در هنگام استفاده از کیف پول‌های ارزهای دیجیتال حتماً‌ جوانب ایمنی را رعایت کنید. از کیف پول خود نسخه پشتیبانی (بک‌آپ) تهیه کنید. بیشتر کیف پول‌های دیجیتال ۱۲ کلمه بازیابی (انگلیسی) در اختیار شما قرار می‌دهند؛ این کلمات را در جای امنی یادداشت کنید. در صورت گم‌کردن این کلمات یا حذف‌شدن نسخه پشتیبان، دسترسی به دارایی‌ها به هیچ عنوان امکان‌پذیر نخواهد بود.

قیمت سولانا

هر واحد سولانا در زمان عرضه اولیه (ICO) تنها ۰.۲۲ دلار بود. در زمان نگارش این مقاله (آبان ۱۴۰۰)، این ارز دیجیتال موفق شده است تا اوج ۲۶۰ دلاری پیش برود. با درنظرگرفتن همین قیمت، اگر شما موفق می‌شدید در عرضه اولیه پروژه، این ارز دیجیتال را بخرید و در اوج تاریخی فعلی ارزهای خود را بفروشید، پولتان هزار برابر می‌شد!

سولانا در حال حاضر با ارزش بازار بیش از ۶۵ میلیارد دلاری خود، بالاتر از پولکادات، ریپل و کاردانو، در رده پنجم ارزهای دیجیتال بازار قرار دارد. در مقطعی حتی شاهد عبور این ارز دیجیتال از تتر و قرارگرفتن آن در جایگاه چهارم بازار بودیم.

بسیاری از کارشناسان، کاربردهای شبکه سولانا در امور مالی غیرمتمرکز (DeFi)، کارمزدهای پایین و سرعت بالای انجام تراکنش‌ها را به‌عنوان دلایل اصلی رشد قیمت این ارز دیجیتال می‌دانند.

در حال حاضر که این مقاله را می‌نویسیم، قیمت سولانا در محدوده ۲۲۰ دلاری قرار دارد و نسبت به شش ماه گذشته، بیش از ۵۰۰ درصد رشد داشته است.

بازدهی مناسب این ارز دیجیتال در ماه‌های اخیر، آن را به یکی از جذاب‌ترین ارزهای دیجیتال بازار تبدیل کرده است. در بسیاری از مقاطع، با وجود سقوط بازار ارزهای دیجیتال، سولانا سیر صعودی خود را حفظ و بر خلاف جهت روند بازار، اوج تاریخی جدید را ثبت کرد.

وجود پروژه‌های قدرتمند، از صرافی‌های غیرمتمرکز گرفته تا پروتکل‌های دیفای نوید روزهای روشن‌تر را برای قیمت سولانا می‌دهد؛ چراکه هرچه استفاده از این اکوسیستم بیشتر شود، کاربران مجبور خواهند بود SOLهای بیشتری خرج کنند و همین موضوع تقاضا را برای این توکن‌ها بیشتر می‌کند.

مشهورترین پروژه‌های اکوسیستم سولانا

سروم (Serum) را می‌توان بزرگترین پروژه روی اکوسیستم سولانا به حساب آورد. سروم یک صرافی غیرمتمرکز است که در آن معامله‌گران می‌توانند ارزهای خود را خریدوفروش کنند. تمام تعاملات در سروم بر بستر قراردادهای هوشمند انجام می‌گیرند.

برای مقایسه بهتر، می‌توان سروم را شبیه به یونی سواپ در شبکه اتریوم و سوشی سواپ در بایننس اسمارت چین دانست. سروم همچنین از معاملات بین زنجیره‌ای هم پشتیبانی می‌کند؛ یعنی معامله‌گران می‌توانند توکن‌های اتریومی و توکن‌هایی را که روی بلاک چین پولکادات ایجاد شده‌اند هم معامله کنند.

ریدیوم (Raydium) یک بازارساز خودکار (AMM) و یک تأمین‌کننده نقدینگی است که روی بلاک چین سولانا کار می‌کند. ریدیوم علاوه بر ارائه قابلیت معاملات ارزها، کشت سود و ایجاد استخرهای نقدینگی برای توکن‌های SPL، امکاناتی هم برای راه‌اندازی پروژه‌ها روی این شبکه در اختیار کاربران قرار می‌دهد. این امکانات چیزی شبیه به لانچ پد صرافی بایننس است. طبق اعلام ریدیوم، چیزی بیش از ۲ میلیارد دلار سرمایه در این پروتکل قفل شده است.

بیشتر بخوانید: بازارساز خودکار (AMM) چیست؟ آشنایی با قلب تپنده صرافی‌های غیرمتمرکز

سولاریوم (Solarium) یک پیام‌رسان رمزنگاری‌شده است که روی بلاک چین سولانا فعالیت می‌کند. استفاده از الگوریتم رمزنگاری سیستماتیک ChaCha20-Poly1305 باعث شده تا امنیت این پیام‌رسان تا حد زیادی افزایش پیدا کند.

منگو مارکتس (Mango Markets) امکان استفاده از اهرم‌هایی تا ۵ برابر را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. کارمزدهای نزدیک به صفر و سرعت بالا از جمله ویژگی‌های این پلتفرم معاملاتی است. منگو مارکتس از استخرهای نقدینگی سولانا و سروم استفاده می‌کند؛ استفاده از این استخرها نگرانی‌ها از بابت نقدینگی را به حداقل می‌رساند.

اودیوس (Audius) همان طور که از اسمش مشخص است، یک پلتفرم غیرمتمرکز برای پخش موسیقی است. هدف اودیوس اعطای ابتکارعمل به تولیدکنندگان محتوا و هنرمندان است. اودیوس ابتدا در بلاک چین اتریوم توسعه یافته بود ولی کمی بعد به سولانا مهاجرت کرد. در حال حاضر اودیوس بیش از ۱ میلیون کاربر دارد.